Η δολοφονία του κυβερνήτη μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα …

Η Ρωξάνδρα Στούρτζα, που διετέλεσε κυρία επί των τιμών της αυτοκράτειρας Ελισάβετ, συζύγου του τσάρου Αλεξάνδρου του Α´, είναι «η μόνη γυναίκα που αγάπησε» ο Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας.

Ανάμεσα στον Καποδίστρια και στη Ρωξάνδρα Στούρτζα δημιουργείται μια βαθιά σχέση . Στις πολυάριθμες επιστολές που ανταλλάσσουν, της περιγράφει όλες τις χαρές, τις επιθυμίες, τις θλίψεις και τις ανησυχίες του. Ωστόσο, η σχέση αυτή δεν θα οδηγήσει σε γάμο. Θα μείνουν φίλοι για το υπόλοιπο της ζωής τους και η Ρωξάνδρα θα φοράει πάντοτε το δαχτυλίδι με τη χρυσή πεταλούδα που της χάρισε ο Καποδίστριας, σύμβολο του ανεκπλήρωτου έρωτα τους. Το δαχτυλίδι αυτό αποτυπώθηκε με ακρίβεια από τον γνωστό κοσμηματοπώλη Ηλία Λαλαούνη και φυλάσσεται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Το Κυβερνείο ή “Παλατάκι”, κατασκευάστηκε το 1829 σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Πασκουάλε Ιππολίτι. Το Κυβερνείο στέγαζε τα γραφεία της νεοσύστατης ελληνικής κυβέρνησης, την οικία του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια. Το κτήριο καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1929 και στη συνέχεια κατεδαφίστηκε. Η ανέγερση του Κυβερνείου έγινε δαπάνη του Ιωάννη Καποδίστρια και με τη χορηγία ομογενών.
Όταν ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε, ταριχεύθηκε στο κτήριο αυτό όπου και τοποθετήθηκε η σωρός για λαϊκό προσκύνημα. Μετά το θάνατο του Κυβερνήτη και την εγκατάσταση της Βασιλείας στην Ελλάδα, στο Κυβερνείο διέμεινε ο βασιλιάς Όθωνας. Το κτήριο τότε μετονομάστηκε σε «Βασιλικόν Παλάτιον», ενώ έμεινε γνωστό ως το «Παλατάκι».

Ο Καποδίστριας στο Ναύπλιο ασφάλισε πολλά κτήρια από πυρκαγιά σε Οίκο της Τεργέστης, γιατί σε πολλά πέτρινα κτίσματα προστέθηκαν όροφοι χτισμένοι με ξυλοδεσιά, τα οποία εύκολα έπαιρναν φωτιά. Στα κτήρια αυτά έβαζαν πινακίδες ασφαλιστηρίων και μερικές σώζονται μέχρι σήμερα.
Περπατώντας στους ιστορικούς δρόμους του Ναυπλίου, σε κάθε γωνιά του υπάρχει κάτι, που να θυμίζει αυτόν τον τόσο σημαντικό ηγέτη. Τι να πρωτοπροσέξεις; Το πρώτο ελληνικό Φαρμακείο στην πλατεία τριών Ναυάρχων, δίπλα από το σημερινό Δημαρχείο, όπου ταριχεύτηκε η σωρός του, την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων την οποία ίδρυσε και σήμερα στεγάζεται το Πολεμικό Μουσείο ή τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, όπου ακόμα υπάρχει το σημάδι από τη σφαίρα που τον σκότωσε;
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ανέλαβε την ανοικοδόμηση της πόλης του Ναυπλίου. Με δική του πρωτοβουλία δημιουργείται, στα ευρωπαϊκά πρότυπα κεντρικών οδών, ο “Μεγάλος Δρόμος”, σημερινή οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου. Ήταν ο μεγαλύτερος δρόμος του Ναυπλίου και οδηγούσε από το Κυβερνείο στην κεντρική πλατεία της πόλης, την πλατεία Συντάγματος. (τον βλέπετε)

Το πρώτο αργυρό νόμισμα του ελληνικού κράτους – ο φοίνικας !Το όνομα του προέρχεται από το μυθικό πουλί Φοίνικα και συμβολίζει την αναγέννηση της Ελλάδας, το σύμβολο που αποτελεί και τον θυρεό της Φιλικής Εταιρείας. Κόπηκε στην Αίγινα το 1828.

Χρυσό δαχτυλίδι που ανήκε στον Ιωάννη Καποδίστρια και φέρει το μονόγραμμά του (Ι.Κ). Το δαχτυλίδι ήταν δώρο στον Κυβερνήτη του εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Δομπόλη. Ο Ι. Δομπόλης άφησε όλη του την περιουσία στο Ελληνικό κράτος με σκοπό την ίδρυση πανεπιστημίου με το όνομα “Καποδιστριακό”.

Επίσημη ζώνη του Ιωάννη Καποδίστρια, έργο της Anna Eynard-Lullin, συζύγου του Ελβετού φιλέλληνα τραπεζίτη Jean Gabriel Eynard. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Ρολόι τσέπης με αλυσίδα και σφραγίδες, δώρο του Ιωάννη Καποδίστρια στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Ο τάφος του Καποδίστρια. Μονή πλατυτέρας, Κέρκυρα.

Η μνήμη του Καποδίστρια τιμάται ακόμα και σήμερα στην Ελβετία και στη Ρωσία.

Το άγαλμα του Καποδίστρια στην ομώνυμη πλατεία του Ναυπλίου με θέα το Παλαμήδι.

Άγαλμα του Ι. Καποδίστρια μπροστά στο πανεπιστήμιο Αθηνών που φέρει προς τιμήν του το όνομά του .

Τον Μάρτιο του 1811 ο 23χρονος ποιητής ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ένα αττικό δειλινό λοιπόν ο Μπάυρον, όπως θα έκανε και κάθε ξένος περιηγητής στον τόπο μας, ανέβηκε προσκυνητής στον ιερό βράχο για να θαυμάσει το αρχαίο κάλλος, αλλά έφριξε από αγανάκτηση και περιέπεσε σε θλίψη, όταν αντίκρισε κατεστραμμένο και λεηλατημένο το ναό της Αθηνάς και την Καρυάτιδα να λείπει από τη θέση της. Ήταν νωπή ακόμα η ιεροσυλία που είχε διαπράξει ο Σκωτσέζος λόρδος Έλγιν.
Παρακινημένος λοιπόν από ιερή αγανάκτηση ο νεαρός ρομαντικός ποιητής για τη βέβηλη πράξη της αρπαγής των μαρμάρινων έργων τέχνης, έγραψε την “Κατάρα της Αθηνάς”, σαν μια κραυγή διαμαρτυρίας και μομφής εναντίον του ανοσιουργήματος. Στο ποίημα αυτό δίνεται η ευκαιρία στον Μπάυρον να εκφράσει την αρχαιολατρία του και, παράλληλα, δια του στόματος της θεάς Αθηνάς, να εξαπολύσει το δριμύ κατηγορητήριό του και την καυστική του σάτιρα εναντίον του ιερόσυλου Έλγιν και εναντίον της πατρίδας του Σκωτίας, της «χώρας του σκότους», όπως την αποκαλεί.
“Ώ, καταραμένη να ’ναι η ζωή του και ο τάφος
και οργή να συνοδεύει το ιερόσυλό του πάθος.
Τ’ όνομά του η Ιστορία δίπλα σ’ εκεινού θα γράψει
του τρελού, που της Εφέσου το ναό ’χε κατακάψει.
Κι η κατάρα μου πιο πέρα απ’ τον τάφο να τον πάει
και το μίσος αιωνίως και τους δυο να κυνηγάει”. (απόσπασμα)

Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι είναι ελαιογραφία που δημιούργησε ο Θεόδωρος Βρυζάκης το 1861. Εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ο λόρδος Βύρων ορκίζεται στον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη στο Μεσολόγγι. Επιζωγραφισμένη λιθογραφία του Ludovico Lipparini, Βενετία

Ο θάνατος του Βύρωνα, Joseph Denis Odevaere, 1826

Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Το γραφείο του λόρδου Βύρωνα , διάφορα προσωπικά του αντικείμενα, καθώς και το κρεβάτι εκστρατείας (που διπλωμένο μοιάζει με μία απλή βαλίτσα).

Το κρεβάτι εκστρατείας του λόρδου Βύρωνα

Γραμματόσημα με τη μορφή του ήρωα.

η υπογραφή του Βύρωνα.

Το χάνι ήταν γελοίο από οχυρωματική άποψη, έλεγχε όμως το πέρασμα. Εκεί μέσα πρότεινε ο Ανδρούτσος να κλειστούν και να πολεμήσουν. Ο Πανουριάς κι ο Δυοβουνιώτης τον θεώρησαν τρελό. Το χάνι ήταν τόσο σαθρό που με την πρώτη έφοδο, οι Τουρκαλβανοί θα το έκαναν σκόνη και θα περνούσαν από πάνω του.
Τότε σηκώθηκε πάνω ο Οδυσσέας, έβγαλε το άσπρο μαντήλι του απ’ το σελάχι, το ανέμισε στον αέρα και φώναξε: Όποιος θέλει να ‘ρθει μαζί μου, να πιαστεί στον χορό. Άρχισε να τραγουδά το «κάτου στου βάλτου τα χωριά, στα πέντε βιλαέτια» κι έσυρε τον τσάμικο γύρω από τη μεγάλη βελανιδιά της αυλής. Και τότε έγινε το θαύμα. Ένα-ένα τα παλικάρια, ξεπερνώντας τον φόβο και τις εκτιμήσεις ακόμα και των αρχηγών τους, σηκώνονταν κι έπιαναν τον χορό………

Το σημερινό Χάνι της Γραβιάς – πιστό αντίγραφο εκείνου του 1821. Ανοιχτό και επισκέψιμο για το κοινό !!

Τα ιστορικά θεμέλια του Χανιού, όπως διασώζονται.

Το σημερινό μνημείο – αφιερωμένο στη μάχη που έδωσε ο Ανδρούτσος με τους άνδρες του στο Χάνι της Γραβιάς.

Ο φράγκικος πύργος της Ακρόπολης , όπου φυλακίστηκε και από όπου εκπαραθυρώθηκε ο Οδ. Ανδρούτσος. Οι δολοφόνοι του άφησαν να εννοηθεί ότι προσπάθησε να δραπετεύσει και έπεσε .. Ο πύργος γκρεμίστηκε το 1874.

Το άγαλμα του ήρωα στην Πρέβεζα. Στη βάση του σε ειδικό οστεοφυλάκιο βρίσκονται τοποθετημένα τα οστά του.

Όταν κοιτάζει κανείς την γνωστή ως «Μαύρη τρούπα του Παρνασσού», στην Τιθορέα, πάνω στον απόκρημνο βράχο, δεν μπορεί να φανταστεί ότι αυτό το απόκρυμνο κομμάτι γης ήταν όχι μόνο καταφύγιο, αλλά και κατοικία στα χρόνια της τουρκοκρατίας.
Το έτος 1822, μάλιστα, κατέφυγαν στη σπηλιά αυτή 2.000 Βελιτσιώτες (κάτοικοι της Τιθορέας) για να γλιτώσουν από τον ερχομό του Κιοσσέ Μεχμέτ Ρεσίτ. Την ίδια χρονιά ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έμαθε για τη σπηλιά αυτή και αποφάσισε να την δει από κοντά. Λίγο αργότερα την έκανε και μόνιμη κατοικία του, αφού λόγω της ιδιαίτερης θέσης της αποτελούσε απόρθητο φρούριο και παρατηρητήριο με θέα σε ολόκληρο τον κάμπο της Λοκρίδας, ενώ βάζοντας μέσα την οικογένειά του, μπόρεσε να την κρατήσει σε ασφαλές μέρος στο διάστημα του πολέμου.
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος διαμόρφωσε τη σπηλιά σε σπίτι με δωμάτια, για τον ίδιο και την οικογένειά του. Μια ξύλινη σκάλα οδηγούσε στη σπηλιά και από αυτήν ανέβαζαν όλες τις προμήθειες.
Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες που έχουν καταγραφεί, στην είσοδο της σπηλιάς μάλιστα είχε στήσει και δυο κανόνια που του έστειλε δώρο ο Βύρων από το Μεσολόγγι. Έζησε εκεί μέχρι το 1825, όπου συνελήφθη με την άδικη κατηγορία της προδοσίας.
Πολλά έχουν ακουστεί μάλιστα και για τον μεγάλο θησαυρό που είχε κρύψει ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στη σπηλιά. Κανείς όμως δεν γνωρίζει αν αυτό ήταν αλήθεια γιατί δεν βρέθηκε εκεί απολύτως τίποτα. Ωστόσο, μέχρι και σήμερα, δεν είναι λίγοι οι «χρυσοθήρες» που συνεχίζουν να αναζητούν τον θρυλικό θησαυρό.

Το σφραγιστικό δαχτυλίδι του ήρωα. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

25 Μαρτίου 1977, έκανε πρεμιέρα στο δεύτερο κανάλι της δημόσιας τηλεόρασης, την ΥΕΝΕΔ, η σειρά “Ο μεγάλος ξεσηκωμός”. Μια ιστορική σειρά 35 επεισοδίων, με θέμα τη ζωή του Οδυσσέα Ανδρούτσου, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Μιχάλη Περάνθη “Ο δαίμονας”. Στο ρόλο του μεγάλου ήρωα της Ελληνικής επανάστασης του 1821, πρωταγωνίστησε ο Κώστας Καζάκος.

Στο ταφικό μνημείο του Λεωνίδα Ανδρούτσου χαράχτηκε δίγλωσση επιγραφή στα αρχαία ελληνικά και στα γερμανικά. Η μετάφραση στα νέα ελληνικά:
“Είμαι ένας μικρός θάμνος με πολλά άνθη, που με φύτεψαν με στοργή ξεχωριστοί άνθρωποι, οι οποίοι αντί για αγάπη, δόξα και τιμές, έπαθαν φοβερά δεινά.
Τον δοξασμένο παππού μου τον κυνήγησε και τον σκότωσε ο τύραννος Τούρκος που τον ξεγέλασε με τεχνάσματα .
Τον πατέρα μου, τον φοβερό και αδάμαστο πολεμιστή, αδερφικά ελληνικά χέρια, τον πέταξαν επάνω από το ψηλό κάστρο της Αθήνας και τον σκότωσαν.
Η μητέρα μου, που με γέννησε στο απρόσιτο σπήλαιο του Παρνασσού, απαρηγόρητη με θρηνεί, εμένα το άτυχο παιδί της.
Κλάψε μητέρα κλάψε.”

Τον ήρωα ζωγράφισε η μαθήτρια της α΄ τάξης Μπουτσιούκη Κωνσταντίνα.

Ο Πανουργιάς κυριεύει τον Ακροκόρινθο. Πίνακας του Πέτερ φον Ες που κοσμούσε το ανάκτορο του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου, πατέρα του Όθωνα και σήμερα εκτίθεται στην Πινακοθήκη του Μονάχου.

Ανδριάντας του ήρωα στο χωριό που φέρει σήμερα το όνομά του .

Τα όπλα του Πανουργιά εκτίθενται σήμερα στο Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ύδρας.