ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ (1776-1831)

Ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε στην Κέρκυρα . Οι πρόγονοι των γονέων του ήταν εγγεγραμμένοι στη «Χρυσή Βίβλο – Libro d’ Oro» (κατάλογος ευγενών). Η οικογένειά του είχε προσφέρει πολλά στον υπόδουλο Ελληνισμό. Ο ίδιος σπούδασε ιατρική σε πανεπιστήμιο της Iταλίας, αλλά τον κέρδισε η πολιτική και η διπλωματία.
Λέγεται ότι ήταν ο σκιώδης πρόεδρος της Φιλικής Εταιρείας και αρχικά δεν επιθυμούσε ένοπλη εξέγερση κατά των Οθωμανών, αναμένοντας διπλωματικές εξελίξεις. Όταν όμως οι οπλαρχηγοί αποφάσισαν την επανάσταση, τη στήριξε με όλες του τις δυνάμεις. Το 1801 έγινε ένας από τους δύο διοικητές της Ιονίου Πολιτείας, σε ηλικία 25 ετών. Το 1807 αποδεικνύει ότι μπορεί να προσφέρει σπουδαίες υπηρεσίες στην πατρίδα καθώς οργάνωσε την άμυνα της Λευκάδας, την οποία ήθελε να καταλάβει ο Αλή Πασάς. Εκεί γνώρισε τον Κολοκοτρώνη, τον Νικηταρά και τον Μπότσαρη. Το 1809, έλαβε πρόσκληση από τον Τσάρο Αλέξανδρο να αναλάβει αποστολή στην Ελβετία προκειμένου να αποτραπεί η πορεία του Ναπολέοντα προς αυτήν (1813). Το Σύνταγμα και η διοικητική οργάνωση της Ελβετίας σε καντόνια οφείλονται στον Ιωάννη Καποδίστρια. Από το 1816 μέχρι το 1822 υπηρέτησε ως υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, προσπαθώντας πάντα να επηρεάσει τις αποφάσεις του Τσάρου υπέρ της Ελλάδας.
Στις 7-1-1828 φτάνει στο Ναύπλιο ως πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας. Έκτοτε έδωσε όλη του την ενέργεια και διέθεσε την προσωπική του περιουσία για να δημιουργήσει κράτος και να δώσει τέλος στις εμφύλιες διαμάχες. Είχε ισχυρούς φίλους στην Ευρώπη, των οποίων τη βοήθεια χρησιμοποίησε για την Ελλάδα. Τέτοιοι φίλοι ήταν ο τραπεζίτης Εϋνάρδος, ο σπουδαίος Γκαίτε κ.α.
Ως κυβερνήτης ο Καποδίστριας αναδιοργάνωσε τις ένοπλες δυνάμεις σε τακτικά σώματα υπό ενιαία διοίκηση, ίδρυσε τη σχολή Ευελπίδων και κατέστειλε την πειρατεία με τη βοήθεια του Α. Μιαούλη. Προσπάθησε και πέτυχε παράλληλα την επέκταση των συνόρων του νέου κράτους και την κατοχύρωση της ελληνικής ανεξαρτησίας. Προσπάθησε να ανοικοδομήσει το κατεστραμμένο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας, ιδρύοντας πολλά αλληλοδιδακτικά, ελληνικά και χειροτεχνικά σχολεία. Ίδρυσε εκκλησιαστική σχολή στον Πόρο και ορφανοτροφείο στην Αίγινα. Επανασχεδίασε και ανοικοδόμησε τις κατεστραμμένες ελληνικές πόλεις, όπως το Ναύπλιο, το Άργος, το Μεσολόγγι , την Πάτρα. Χώρισε τη χώρα σε διοικητικές περιφέρειες. Προσπαθώντας να ενισχύσει την ελληνική οικονομία, ίδρυσε Εθνική Τράπεζα και έκοψε νομίσματα (φοίνικες) που αντικατέστησαν τα τουρκικά γρόσια. Παραχώρησε δάνεια στους νησιώτες για την αγορά πλοίων και την κατασκευή ναυπηγείων στον Πόρο και το Ναύπλιο. Τον Οκτώβριο του 1829 ίδρυσε το πρώτο αρχαιολογικό μουσείο στην Αίγινα για να διαφυλάξει τους ελληνικούς αρχαιολογικούς θησαυρούς .
Ενδιαφέρθηκε ειδικά για τη γεωργία, ίδρυσε τη Γεωργική Σχολή της Τίρυνθας και ενθάρρυνε την καλλιέργεια της πατάτας για να θρέψει το λαό του.. Το περίεργο είναι στον τρόπο, που βρήκε για να κάνει την πατάτα αποδεκτή. Αρχικά, εισήγαγε ένα φορτίο πατάτες και τις πρόσφερε στους πολίτες. Όμως κανείς δεν ενδιαφέρθηκε. Έχοντας, λοιπόν, γνώση των ελληνικών συνηθειών, διέταξε ολόκληρη η αποστολή των πατατών να ξεφορτώνεται σε δημόσια επίδειξη στις αποβάθρες του Ναυπλίου, αλλά να φυλάσσονται αυστηρά. Σύντομα κυκλοφόρησαν φήμες για τις πατάτες, ότι, αφού τόσο καλά φρουρούνταν, έπρεπε να είναι μεγάλης σπουδαιότητας. Και φυσικά κάποιοι δοκίμασαν να τις κλέψουν. Οι φρουρές είχαν διαταχθεί να κάνουν τα στραβά μάτια και να επιτρέπουν ουσιαστικά την κλοπή… Σύντομα όλες οι πατάτες του φορτίου είχαν κλαπεί και το σχέδιο του Καποδίστρια να τις εισάγει στην Ελλάδα είχε πετύχει!
Η αξία του αναγνωρίστηκε και από μεγάλους αντιπάλους του , όπως ο αυστριακός πολιτικός Μέτερνιχ που δήλωνε ορκισμένος εχθρός της ελληνικής επανάστασης. Είχε πει πως «ο πιο δύσκολος αντίπαλος είναι εκείνος που είναι απόλυτα έντιμος. Ένας τέτοιος είναι ο Ιωάννης Καποδίστριας».
Στις 27-9-1831 το πρωί, πηγαίνοντας στην εκκλησία στο Ναύπλιο, ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε μετά από μακρά σύγκρουση που είχε με τους Μανιάτες και ιδιαίτερα με τους (μετέπειτα δολοφόνους του), τους Μαυρομιχάληδες ως αντίποινα για τη φυλάκιση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Ο θάνατος του Καποδίστρια βύθισε στο πένθος όλο τον ελληνικό λαό και ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας πέρασε στην ιστορία ως ένας άνθρωπος που θυσιάστηκε για την πατρίδα του.
Το σώμα του ταριχεύτηκε . Ο αδερφός του το μετέφερε στην Κέρκυρα, όπου και βρίσκεται θαμμένο .
(Κυιμάς Στράτος, γ΄ τάξη)

Η δολοφονία του κυβερνήτη μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα …

Η Ρωξάνδρα Στούρτζα, που διετέλεσε κυρία επί των τιμών της αυτοκράτειρας Ελισάβετ, συζύγου του τσάρου Αλεξάνδρου του Α´, είναι «η μόνη γυναίκα που αγάπησε» ο Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας.

Ανάμεσα στον Καποδίστρια και στη Ρωξάνδρα Στούρτζα δημιουργείται μια βαθιά σχέση . Στις πολυάριθμες επιστολές που ανταλλάσσουν, της περιγράφει όλες τις χαρές, τις επιθυμίες, τις θλίψεις και τις ανησυχίες του. Ωστόσο, η σχέση αυτή δεν θα οδηγήσει σε γάμο. Θα μείνουν φίλοι για το υπόλοιπο της ζωής τους και η Ρωξάνδρα θα φοράει πάντοτε το δαχτυλίδι με τη χρυσή πεταλούδα που της χάρισε ο Καποδίστριας, σύμβολο του ανεκπλήρωτου έρωτα τους. Το δαχτυλίδι αυτό αποτυπώθηκε με ακρίβεια από τον γνωστό κοσμηματοπώλη Ηλία Λαλαούνη και φυλάσσεται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Το Κυβερνείο ή “Παλατάκι”, κατασκευάστηκε το 1829 σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Πασκουάλε Ιππολίτι. Το Κυβερνείο στέγαζε τα γραφεία της νεοσύστατης ελληνικής κυβέρνησης, την οικία του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια. Το κτήριο καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1929 και στη συνέχεια κατεδαφίστηκε. Η ανέγερση του Κυβερνείου έγινε δαπάνη του Ιωάννη Καποδίστρια και με τη χορηγία ομογενών.
Όταν ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε, ταριχεύθηκε στο κτήριο αυτό όπου και τοποθετήθηκε η σωρός για λαϊκό προσκύνημα. Μετά το θάνατο του Κυβερνήτη και την εγκατάσταση της Βασιλείας στην Ελλάδα, στο Κυβερνείο διέμεινε ο βασιλιάς Όθωνας. Το κτήριο τότε μετονομάστηκε σε «Βασιλικόν Παλάτιον», ενώ έμεινε γνωστό ως το «Παλατάκι».

Ο Καποδίστριας στο Ναύπλιο ασφάλισε πολλά κτήρια από πυρκαγιά σε Οίκο της Τεργέστης, γιατί σε πολλά πέτρινα κτίσματα προστέθηκαν όροφοι χτισμένοι με ξυλοδεσιά, τα οποία εύκολα έπαιρναν φωτιά. Στα κτήρια αυτά έβαζαν πινακίδες ασφαλιστηρίων και μερικές σώζονται μέχρι σήμερα.
Περπατώντας στους ιστορικούς δρόμους του Ναυπλίου, σε κάθε γωνιά του υπάρχει κάτι, που να θυμίζει αυτόν τον τόσο σημαντικό ηγέτη. Τι να πρωτοπροσέξεις; Το πρώτο ελληνικό Φαρμακείο στην πλατεία τριών Ναυάρχων, δίπλα από το σημερινό Δημαρχείο, όπου ταριχεύτηκε η σωρός του, την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων την οποία ίδρυσε και σήμερα στεγάζεται το Πολεμικό Μουσείο ή τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, όπου ακόμα υπάρχει το σημάδι από τη σφαίρα που τον σκότωσε;
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ανέλαβε την ανοικοδόμηση της πόλης του Ναυπλίου. Με δική του πρωτοβουλία δημιουργείται, στα ευρωπαϊκά πρότυπα κεντρικών οδών, ο “Μεγάλος Δρόμος”, σημερινή οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου. Ήταν ο μεγαλύτερος δρόμος του Ναυπλίου και οδηγούσε από το Κυβερνείο στην κεντρική πλατεία της πόλης, την πλατεία Συντάγματος. (τον βλέπετε)

Το πρώτο αργυρό νόμισμα του ελληνικού κράτους – ο φοίνικας !Το όνομα του προέρχεται από το μυθικό πουλί Φοίνικα και συμβολίζει την αναγέννηση της Ελλάδας, το σύμβολο που αποτελεί και τον θυρεό της Φιλικής Εταιρείας. Κόπηκε στην Αίγινα το 1828.

Χρυσό δαχτυλίδι που ανήκε στον Ιωάννη Καποδίστρια και φέρει το μονόγραμμά του (Ι.Κ). Το δαχτυλίδι ήταν δώρο στον Κυβερνήτη του εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Δομπόλη. Ο Ι. Δομπόλης άφησε όλη του την περιουσία στο Ελληνικό κράτος με σκοπό την ίδρυση πανεπιστημίου με το όνομα “Καποδιστριακό”.

Επίσημη ζώνη του Ιωάννη Καποδίστρια, έργο της Anna Eynard-Lullin, συζύγου του Ελβετού φιλέλληνα τραπεζίτη Jean Gabriel Eynard. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Ρολόι τσέπης με αλυσίδα και σφραγίδες, δώρο του Ιωάννη Καποδίστρια στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Ο τάφος του Καποδίστρια. Μονή πλατυτέρας, Κέρκυρα.

Η μνήμη του Καποδίστρια τιμάται ακόμα και σήμερα στην Ελβετία και στη Ρωσία.

Το άγαλμα του Καποδίστρια στην ομώνυμη πλατεία του Ναυπλίου με θέα το Παλαμήδι.

Άγαλμα του Ι. Καποδίστρια μπροστά στο πανεπιστήμιο Αθηνών που φέρει προς τιμήν του το όνομά του .

ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ (1788-1824) – Ο ΦΙΛΕΛΛΗΝΑΣ

Ο Λόρδος Βύρων, όπως είναι γνωστός στη χώρα μας ο Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, γεννήθηκε στο Λονδίνο και καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια.
Υπήρξε εξαιρετικά διάσημος και επιτυχημένος ως ρομαντικός ποιητής, αλλά και ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην Αγγλία, καθώς ζούσε άστατη οικονομική και ερωτική ζωή.
Ο Βύρων ήταν όμορφος άνδρας με πυκνά πυρόξανθα σγουρά μαλλιά και ωραίο παράστημα, αν και λίγο κουτσός από το δεξί του πόδι (γεννήθηκε με πρόβλημα στη δεξιά κνήμη). Από τον σύντομο γάμο του με την Αναμπέλα Μίλμπανκ απέκτησε μία κόρη, την Άντα Λάβλεϊς, μετέπειτα διάσημη μαθηματικό, που θεωρείται από τους πρωτοπόρους της πληροφορικής. Από τη σχέση του με την Κλερ Κλέμοντ, απέκτησε και μία δεύτερη κόρη, την Κλάρα Αλέγκρα, η οποία πέθανε σε ηλικία πέντε χρονών.
Από μικρός αγαπούσε τη μελέτη, διάβασε πολλά βιβλία, σπούδασε σε ανώτερα αγγλικά κολέγια, έμαθε να μιλά τα ελληνικά και τα λατινικά και ταξίδευε πολύ. Σε ηλικία 21 χρόνων έγινε βουλευτής και πολλές φορές βρέθηκε αντίθετος με τους άλλους λόρδους, διότι έδειχνε ενδιαφέρον για τα ζητήματα της εργατικής τάξης.
Όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση, ο Βύρων έδειξε αμέσως το ενδιαφέρον του. Το 1823 έγινε μέλος του «Φιλελληνικού Κομιτάτου», ενός συλλόγου από Άγγλους φιλελευθέρους και φιλέλληνες, που είχαν σκοπό να ενισχύσουν τους Έλληνες επαναστάτες. «Αποφάσισα να πάω στην Ελλάδα. Είναι το μοναδικό μέρος, όπου δοκίμασα πραγματική ευχαρίστηση. Αν είμαι ποιητής το χρωστώ στον αέρα της Ελλάδας» έγραφε σε κάποιον φίλο του.
Έχοντας διοριστεί αντιπρόσωπος του «Φιλελληνικού Κομιτάτου», μοίρασε στους επαναστάτες τα εφόδια, που του έστειλαν από το Λονδίνο. Από δικά του χρήματα έστειλε στο Μαυροκορδάτο 4.000 λίρες για τη συντήρηση του στόλου.
Στις 5 Ιανουαρίου 1824 έφθασε στο Μεσολόγγι, όπου οι αγωνιζόμενοι Έλληνες τον υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό. Εκεί συνεργάστηκε με άλλους ξένους εθελοντές και με δικά του έξοδα οργάνωσε το στρατό και φρόντισε για την οχύρωση του Μεσολογγίου. Στις 25 Ιανουαρίου η κυβέρνηση τον αναγνώρισε αρχιστράτηγο. Οι κόποι του, όμως, για την οργάνωση του στρατού και για τη συμφιλίωση των οπλαρχηγών, καθώς και το κακό κλίμα, υπέσκαψαν την υγεία του.
Στις 9 Απριλίου έπεσε στο κρεβάτι με δυνατό πυρετό. Παραμιλούσε διαρκώς, αλλά και τότε ακόμα παρακινούσε τους Έλληνες να συμφιλιωθούν, για να πετύχουν την απελευθέρωσή τους. Τα χαράματα της 19ης Απριλίου 1824, Δευτέρα του Πάσχα, άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσολόγγι. Τα τελευταία του λόγια ήταν για την Ελλάδα: «Της έδωσα τον καιρό, την υγεία μου, την περιουσία μου, και τώρα της δίνω τη ζωή μου. Τι μπορούσα να κάνω περισσότερο;»
Το πένθος για τον θάνατό του ήταν γενικό και ο Διονύσιος Σολωμός συνέθεσε μακρά ωδή στη μνήμη του. Η καρδιά του ενταφιάστηκε στο Μεσολόγγι. Προς εκδήλωση πένθους στο Μεσολόγγι ρίχτηκαν 37 κανονιοβολισμοί από την ανατολή του ηλίου, ένας κάθε λεπτό, καθώς ήταν τότε μόνο 37 ετών.
Λευτεριά, για λίγο πάψε
να χτυπάς με το σπαθί
κι έλα σίμωσε και κλάψε
εις του Μπάιρον το κορμί.
[Από το ποίημα του Δ. Σολωμού “Ωδή εις τον θάνατο του Λόρδου Μπάιρον”]
Οι Έλληνες μετά την απελευθέρωση τίμησαν τον Βύρωνα και του έκαμαν άγαλμα, που υψώνεται στο Ζάππειο, στη γωνία που βλέπει προς την Ακρόπολη και παριστάνει τον φιλέλληνα κοντά σε μια γυναίκα –την Ελλάδα– που τον στεφανώνει. Το όνομα του Βύρωνα δόθηκε και στο συνοικισμό προσφύγων, που ιδρύθηκε στην Αθήνα, πάνω από το Παγκράτι και σήμερα αποτελεί τον Δήμο Βύρωνα.
(Κατιάκος Νίκος, α΄ τάξη)

Τον Μάρτιο του 1811 ο 23χρονος ποιητής ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ένα αττικό δειλινό λοιπόν ο Μπάυρον, όπως θα έκανε και κάθε ξένος περιηγητής στον τόπο μας, ανέβηκε προσκυνητής στον ιερό βράχο για να θαυμάσει το αρχαίο κάλλος, αλλά έφριξε από αγανάκτηση και περιέπεσε σε θλίψη, όταν αντίκρισε κατεστραμμένο και λεηλατημένο το ναό της Αθηνάς και την Καρυάτιδα να λείπει από τη θέση της. Ήταν νωπή ακόμα η ιεροσυλία που είχε διαπράξει ο Σκωτσέζος λόρδος Έλγιν.
Παρακινημένος λοιπόν από ιερή αγανάκτηση ο νεαρός ρομαντικός ποιητής για τη βέβηλη πράξη της αρπαγής των μαρμάρινων έργων τέχνης, έγραψε την “Κατάρα της Αθηνάς”, σαν μια κραυγή διαμαρτυρίας και μομφής εναντίον του ανοσιουργήματος. Στο ποίημα αυτό δίνεται η ευκαιρία στον Μπάυρον να εκφράσει την αρχαιολατρία του και, παράλληλα, δια του στόματος της θεάς Αθηνάς, να εξαπολύσει το δριμύ κατηγορητήριό του και την καυστική του σάτιρα εναντίον του ιερόσυλου Έλγιν και εναντίον της πατρίδας του Σκωτίας, της «χώρας του σκότους», όπως την αποκαλεί.
“Ώ, καταραμένη να ’ναι η ζωή του και ο τάφος
και οργή να συνοδεύει το ιερόσυλό του πάθος.
Τ’ όνομά του η Ιστορία δίπλα σ’ εκεινού θα γράψει
του τρελού, που της Εφέσου το ναό ’χε κατακάψει.
Κι η κατάρα μου πιο πέρα απ’ τον τάφο να τον πάει
και το μίσος αιωνίως και τους δυο να κυνηγάει”. (απόσπασμα)

Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι είναι ελαιογραφία που δημιούργησε ο Θεόδωρος Βρυζάκης το 1861. Εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη.

Ο λόρδος Βύρων ορκίζεται στον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη στο Μεσολόγγι. Επιζωγραφισμένη λιθογραφία του Ludovico Lipparini, Βενετία

Ο θάνατος του Βύρωνα, Joseph Denis Odevaere, 1826

Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Το γραφείο του λόρδου Βύρωνα , διάφορα προσωπικά του αντικείμενα, καθώς και το κρεβάτι εκστρατείας (που διπλωμένο μοιάζει με μία απλή βαλίτσα).

Το κρεβάτι εκστρατείας του λόρδου Βύρωνα

Γραμματόσημα με τη μορφή του ήρωα.

η υπογραφή του Βύρωνα.